gooi je vänster open

Ik heb al 1 ding gevonden waar ik heel goed in ben in Zweden. Dat is verdwalen met de auto. Mijn richtingsgevoel is echt naadje, ik heb dan ook geen idee waar ik "logisch gezien" heen moet. En geloof me, als je iets niet wilt, dan is het verdwalen op de wegen rond en in Göteborg.

Er zijn veel banen, veel verkeer en zoveel afslagen. Niet leuk als je in de linkerbaan rijdt en erachter komt dat je vier banen moet oversteken om af te slaan met pak hem beet 50 meter om de afslag te pakken. Nu moet ik in mijn verdediging zeggen dat mijn navigatiesysteem het ook niet altijd snapt, die verteld mij niet op tijd dat ik moet afslaan, die gaat pas praten als ik al verkeerd ben gegaan.

Zie je, mijn navigatiesysteem is ook een vrouw. Heel lief karakter hoor, ze praat in ieder geval heel rustig. Haar licht in de zolderkamer is niet echt aan volgens mij, ze krijgt maar niet onder de knie of ze nu nederlands of zweeds moet praten. Ze zegt bijvoorbeeld "ga euver tweehonderd meter rondeller (rotonde), sväng vänster (sla rechtsaf)". Niet handig als ik denk dat ze nederlands zou gaan praten. De eerste keer moest ik echt 4 keer nadenken "OMG wat is ook alweer vänster" (je raadt het al: afslag gemist). En als je denkt: ach dan rijd je nog een rondje over de rondeller, dacht het niet... je kiest hier bij de meeste rondellerna een voorsorteervak waar je af wilt, dus even switchen is er niet bij. En voor je het weet, zit je weer op een snelweg...uiteraard de verkeerde.

Afslag nemen en dan gewoon draaien naar de oprit werkt ook niet altijd. Afslag nemen is vaak een oprit naar een andere snelweg (lees: natuurlijk volledig de andere kant op van waar je wilt, alhoewel, dat denk ik, want weet ik veel. Het enige dat ik weet is dat ik fout zit).

Goed, dan heb ik nog een back-up plan en dat is mijn lief bellen. Alle dames met hetzelfde probleem: doe het niet! Dat is echt geen goed back-up plan. Mijn lief en ik hebben namelijk een hele andere denkwijze over navigeren. Als ik met klokkende oksels op tig banen rijdt, duizenden keuzemogelijkheden heb en opgescheept zit met een bezopen navigatie dame, dan help je niet door te zeggen: rij naar het zuiden....
Vraag ook niet waar ik ben want voordat ik het zweedse woord heb kunnen uitspreken zodat jij mij begrijpt is die afslag al lang en breed voorbij. Zeg ook niet dat het heel gemakkelijk is, daar kan ik namelijk helemaal niets mee... (maar goed, eerlijk is eerlijk, hij heeft er voor gezorgd dat ik op de gewenste bestemming kwam). Er is ook goed nieuws, de keren dat ik nu per rit verkeerd rij, daalt. Ik begon met 4 keer verkeerd rijden en dat is nu gezakt naar 1. Soms stijgt het gemiddelde naar 2, omdat ik bij een afslag denk: neeeee, ik trap er nu niet in, ik sla hier nog niet af. Om vervolgens bij de volgende afslag erachter te komen dat ik die eerste toch wel had moeten nemen. Maar ach, uiteindelijk kom ik altijd terecht waar ik moet zijn.  Niets leukers dan te vertellen dat ik bijvoorbeeld dacht dat "motet" een motel was, (wow, echt veel motels hier), terwijl het in werkelijkheid een knooppunt in het verkeer is . Niet raar dat verdwaalt als je alle "motet" afslagen vermijdt omdat je denkt dat je niet naar een motel hoeft.

Tot slot nog even wat zweedse en nederlandse humor:

- als je in een zweeds restaurant een (extra) bord wilt, vraag dan om een "tallrik".  Als je "bord" zegt dan krijg je een extra tafel (bord=tafel);
- middag is in het zweeds "avondeten", altijd handig om te weten als je een restaurant belt en denkt voor de "middag" te reserveren, terwijl zij denken dat je komt avondeten;
- vänster = rechts
- fönster = venster/raam
- höger = links
- övre = hoger
- als iemand aan je vraagt "är du trött" dan vragen ze niet "ben je een trut?" trött = in uitspraak trut, maar dan vragen ze of je moe bent;


En als je het koud hebt (wij buitenlanders klagen daar in Zweden weleens over), dan is het zweedse humor om te zeggen: ga maar in de hoek staan, daar is het altijd 90 graden.

Hej då!

Effe boodskappies doen

Boodschappen doen in Zweden is ook iets waar ik even aan moest wennen. Buiten dat het vrij prijzig is heb ik me rot gezocht naar de Knorr en Honig spulletjes, maar tot dusver nog geen resultaat. 

De supermarkten waar ik naartoe ga hebben deze spullen gewoonweg niet. Ik moet nog wennen aan het feit dat er geen verse zakjes met wok- of italiaanse of soepgroenten zijn maar dat ik dit moet zoeken in de diepvries. Het assortiment in diepvries is groter dan het verse.  Daar heb ik dan weer een “minder” vers idee bij dan het daadwerkelijk is. Zelfs het meeste fruit is ingevroren, in eerste instantie was ik toch behoorlijk sceptisch over de bevroren aardbeien, maar die bleken goed te smaken. 

En natuurlijk kom ik regelmatig met iets thuis dat achteraf iets heel anders is. Zo hebben we eens een hele slappe saus met garnalen gegeten omdat ik “iets” moest meenemen dat begon met kök (nu weet ik dat dat “keuken” betekent), dus dat is zo’n beetje alles wat in de schap van de crème fraiche enz staat. Als je wat beter kijkt, staat dat dus bijna op alles. Ik was alleen maar trots dat ik het zo snel gevonden had J Niet te eten, maar wel veel lol. 

Alchohol is niet te koop in de supermarkten, hiervoor moet je naar de systembolaget, onder de 21 krijg je niets mee. Sigaretten, schnuss (soort pruimtabak, erg populair in Zweden), pijnstillers, neusspray grijp je niet zomaar uit de schap van de supermarkt. Hiervoor dien je een bonnetje te printen bij een speciale machine en bij de kassa volgt controle op leeftijd, betaal je en met dat bonnetje scan je in de desgewenste machine je producten.

Ik gooide kleine plastic flesjes en blikjes gewoon weg, totdat ik op een blikje zag staan “1 kr pant” (statiegeld). Deze dien je dus ook in te leveren. De duitse studenten in mijn cursus vertelden me dat zij in Nederland hele trays met blikjes fris en bier kopen en de lege blikjes in Duitsland inleveren (zelfde systeem), tel uit je winst. Er wordt veel gedaan in scheiden en recyclen van spullen. Bij het verzamelpunt hier in het dorp heb je een hele rits aan containers staan: kleding, wit glas, donker glas, kartonnen verpakkingen, kranten, gewone plastic en kunststof en daarnaast dan nog de blikjes en plastic flessen. Wat daar geheel haaks op staat is dat bijna iedereen plastic tasjes koopt in de supermarkt, zelden zie ik iemand met “mijn” tassen lopen. Het interesseert mij geen biet, ik ben en blijf Nederlander, ga niet elke keer geld neertellen voor plastic tasjes. 

Een ander mooi voorbeeld van het niet werken van mijn “nederlandse” logica in Zweden kwam naar boven toen ik mijn haar zelf wilde verven. Een drogisterij zoals Etos of Kruidvat ben ik, zelfs in Göteborg nog niet tegengekomen. Ik kon het gewoon niet vinden. En wat denk je, je koopt het gewoon bij de verfwinkel in het dorp (eh….) Ik dacht dat mijn lief me in de maling nam, maar ben toch maar naar die winkel gegaan. Ging nogal schuchter naar binnen, dit kan gewoon niet waar zijn. Maar ja hoor, ik heb mijn haarverf gekocht bij de behang- en verfboer op de hoek.

Tot slot nog even een leuke foto van cross-selling in de ICA. Als je maandverband koopt, dan heb je vast ook zin in chocola…en met de mededeling eronder: För det är jag värd!!!! (: omdat ik het waard ben) zeg ik: verkocht!

Folkuniversitetet

Naast het zoeken van werk is de volgende stap: de taal onder de knie krijgen. Ik heb mij opgegeven voor een 4 weekse cursus Zweeds bij de Folkuniversitetet in Göteborg (spreek uit als: juete-borj). Elke dag zal ik hier 3,5 uur in de schoolbank zitten en intensief Zweeds leren. Wij wonen ongeveer 40 km van Göteborg en de prijzen van het parkeren zijn in Göteborg behoorlijk hoog, de keus om met openbaar vervoer te gaan is snel gemaakt. 

Het station in Älvängen is een paar minuten lopen van ons huis en ik sta met twintig minuten in hartje Göteborg. Van daaruit zijn er zoveel mogelijkheden dat je ieder moment wel een bus of tram kan pakken naar ieder deel van de stad. Ik heb een 30 dagen kaart gekocht en kan binnen een bepaalde regio vrij reizen. Het geeft me een belachelijk vrij gevoel. ‘s Morgens duik ik van het rustige dorpje Älvängen naar het gekrioel en drukte van een wereldstad. Nog elke dag kijk ik mijn ogen uit, hoe mooi de trein eruit ziet, de stoelen zijn luxe, er zijn afvalzakjes beschikbaar en zelfs bij iedere stoel stopcontacten om je elektonica op te laden. En elke dag heb ik hetzelfde uitzicht en toch ook weer niet, alles verandert met het weertype: de groene bossen, de rivier, de bergen (ik zeg bergen, mijn lief zegt heuvels ;-) 

De tram in de stad is ook een mooi ritje, Göteborg heeft veel cultuur en heeft mooie gebouwen, bruggen en standbeelden. Tijdens spitsuur is het als sardientjes in de tram, de eerste dag liet ik iedereen nog voor gaan. Die mentaliteit werkt niet, dus daar was ik gauw van genezen J Zeker 90 procent van de mensen is bezig met hun iphone, meeste met oordopjes in. De rest leest een krant of een boek. Ik ben nu nog even toerist, ik geniet van alle mooie dingen en probeer uit te fiegelieren hoe de stad in elkaar zit.

De lessen zijn erg leuk, het gaat in rap tempo, opletten dus. Links van mij zitten duitse studenten en rechts van mij engelssprekende studenten. De eerste dagen leek het net een wasmachine in mijn hoofd. Ik begon alles door elkaar te gooien, engels, duits, nederlands en zweeds. Tijd voor een paracetamol toen ik zei: That is not richtig, toch? 

Alles gaat vanaf het eerste moment in het Zweeds, dus ook uitleg van grammatica enzovoort.  Onze eerste koffiepauze mochten we alleen koffie in het Zweeds bestellen. En dan zie je hoe belangrijk verschil in uitspraak is. Koffie is kaffe, vrij kort uitgesproken. Ik bestelde een kafe (koffiehuis), utan mjölk, ik had de kleur wel goed:  een zwart koffiehuis by the way ;-) 

Hem till Sverige

Eindelijk…eieindelijijijkkk mijn eerste blog over mijn leven in Zweden. Het begon allemaal met een volgepakt Polootje naar Kiel, 5 uur in de auto en ik hing aan Radio Veronica totdat het echt niet meer kon. Tot mijn verrassing was Radio Hamburg een heel goed alternatief en ik trapte het gaspedaal nog even lekker diep in. Eenmaal op de boot zat ik in de zon op het achterdek. Live muziek en met een biertje van 5 euro (ik was nog ver van de grens van Zweden, maar de prijzen gingen bij wijze van spreken als “voorpret” nu alvast omhoog). Genietend van het mooie uitzicht, wifi-loos, met een biertje in mijn mik en de zanger die maar eindeloos “loveboat” achtige liedjes zong kreeg ik toch even een sentimenteel Titanic gevoel. De volgende ochtend heb ik ademloos gekeken hoe we binnenkwamen in Gothenburg. Al is het flink oppassen met de grote dikke zeemeeuwen, ze scheren zo dicht langs je heen als ze vermoeden dat je brood hebt. Zo, de brug onderdoor en op naar de auto, Zweden: here I come :-)

Eenmaal “thuis” dacht ik dat ik zeeen van tijd zou hebben om van alles te doen, ik zou rustig kunnen uitpakken, iedereen up to date houden en alle kanten van Gothenburg ontdekken. Nu een maand later, weet ik wel beter, ook de tijd vliegt hier. Ik moet me laten registreren bij diverse instanties, bijvoorbeeld bij de belastingdienst (skatteverket), zij beheren het bevolkingsregister. Wat voor mij nu belangrijk is, is een personsnummer. In Zweden wordt alles geregistreerd met een personsnummer, van het inloggen op websites tot het afsluiten van zaken. Voor nu ben ik dus even een “niemand”.  Ze willen alles van je weten en het liefst de algemene en speciale voorwaarden van mijn particuliere zorgverzekering vertaald naar het Zweeds (kamme-watte? 40 pagina’s?). Gelukkig heb ik een charmante man, na wat gepraat, mag het gelukkig ook in het Engels. De papieren vliegen ons om de oren, E104, E106, internationale uitreksels, verwijzingen naar andere formulieren en bijlages. De printer had het er maar druk mee. De papieren voor de Migration board en Arbedsförmedlingen (Arbeidsburo) zijn ook weg en nu het resultaat maar afwachten.